Magdalena Chajzler
Rok 2025 przyniesie istotne zmiany w systemie płatności w ramach tzw. ekoschematów, które stanowią część polskiego programu wspólnej polityki rolnej (WPR) na lata 2023-2027. Ekoschematy mają na celu wspieranie rolników, którzy decydują się na bardziej zrównoważone i ekologiczne praktyki rolnicze, przyczyniając się do ochrony środowiska, bioróżnorodności i zmniejszenia negatywnego wpływu rolnictwa na klimat.
Wprowadzenie nowych zasad ma na celu racjonalizację systemu płatności i dopasowanie go do realiów rynku rolnego. Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi planuje wprowadzenie zmian, które mają zwiększyć efektywność wykorzystania środków, poprawić dostępność do ekoschematów oraz uprościć zasady ich realizacji. Zmiany te dotkną zarówno rolników indywidualnych, jak i większe gospodarstwa rolne, które składają wnioski o płatności w ramach tych działań.
Co się zmieni w 2025 roku?
Zasadniczą zmianą, która zostanie wprowadzona w ramach reformy, będzie racjonalizacja płatności za ekoschematy. Na przestrzeni ostatnich lat rolnicy zauważyli wzrost liczby wniosków składanych o dofinansowanie działań związanych z ekologicznymi metodami upraw, hodowlą czy ochroną zasobów wodnych. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie Ministerstwo Rolnictwa wprowadza modyfikacje, które mają na celu poprawienie efektywności wydatkowania funduszy unijnych i zwiększenie dostępu do tych środków dla jak najszerszego grona rolników.
Zmiany polegać będą na restrukturyzacji stawki płatności i ich ukierunkowaniu na konkretne działania, które w większym stopniu przyczyniają się do realizacji celów ekologicznych i klimatycznych. Istotnym elementem zmian będzie także ocena skuteczności realizowanych działań, aby zapewnić większą transparentność w procesie wypłaty środków.
Wyzwania związane z nowymi regulacjami ekoschematów
Chociaż wprowadzenie nowych zasad płatności ma na celu uproszczenie systemu, nie oznacza to, że rolnicy nie napotkają na trudności związane z jego wdrożeniem. Pierwszym wyzwaniem będzie konieczność dostosowania się do nowych procedur administracyjnych oraz zgłoszenia odpowiednich działań w ramach wniosków o płatności. Zmiana w systemie może wiązać się z koniecznością modyfikacji dotychczasowych praktyk rolniczych, co w przypadku dużych gospodarstw może stanowić poważne wyzwanie logistyczne i finansowe.
Kolejnym wyzwaniem będzie dokładne śledzenie nowych zasad dotyczących ekoschematów, aby rolnicy mogli w pełni wykorzystać potencjał nowych płatności. Ponadto zmiany w programie mogą wymagać od rolników zmiany technologii produkcji, wdrażania bardziej złożonych działań ochrony środowiska czy zredukowania użycia niektórych chemikaliów w uprawach, co może wiązać się z koniecznością zainwestowania w drobne zmiany technologiczne w gospodarstwach.
Nowa jakość czy tylko formalność?
Wprowadzenie reformy ekoschematów może stanowić krok ku rozwojowi rolnictwa ekologicznego, jednak pytanie, na ile nowa struktura systemu naprawdę zmieni jakość działań na poziomie rolnika, pozostaje otwarte. Część ekspertów zauważa, że dla wielu gospodarstw rolno-produkcyjnych nowe zasady mogą stać się jedynie formalnością, której głównym celem będzie uzyskanie dopłat, a nie rzeczywista zmiana podejścia do ekologicznych praktyk rolnych. Tego rodzaju zmiany wymagają długoterminowej pracy nad wdrożeniem praktyk, które nie tylko spełniają wymogi unijne, ale także przyczyniają się do realnej poprawy stanu środowiska.
Nowe regulacje mogą także stanowić zachętę dla rolników, którzy do tej pory nie korzystali z ekoschematów, aby podjęli działania na rzecz środowiska, w tym poprawy jakości gleby, ograniczenia zużycia pestycydów i nawozów, czy lepszego gospodarowania wodą. Ważne będzie jednak monitorowanie ich efektywności i wprowadzenie rozwiązań, które będą odpowiedzią na wyzwania związane z produkcją żywności w sposób zrównoważony i ekologiczny.
Rok 2025 przyniesie kluczowe zmiany w zakresie ekoschematów, które mają na celu uproszczenie systemu płatności oraz lepsze dostosowanie go do realiów rolnictwa. Racjonalizacja płatności może pozwolić na bardziej efektywne wykorzystanie środków, ale jednocześnie wiąże się z wyzwaniami dla rolników, którzy będą musieli dostosować swoje gospodarstwa do nowych wymogów. Przyszłość rolnictwa ekologicznego w Polsce zależy od umiejętności rolników w realizacji wymogów, które nie tylko spełniają unijne regulacje, ale także przyczyniają się do realnej zmiany w jakości środowiska rolniczego.
