Magdalena Chajzler
Współczesne rolnictwo korzysta z zaawansowanych technologii i materiałów, które znacząco ułatwiają codzienną pracę w gospodarstwach. Jednym z takich materiałów jest folia rolnicza, wykorzystywana m.in. do zabezpieczania kiszonek, ochrony upraw przed szkodliwymi warunkami pogodowymi czy pakowania produktów rolnych. Jednak jej nadmiar generuje poważny problem ekologiczny i logistyczny, który wymaga skutecznych rozwiązań systemowych.
W ostatnich latach rolnicy mogli korzystać z programów wsparcia w zakresie usuwania folii rolniczych oraz innych odpadów pochodzących z gospodarstw. Czy takie wsparcie powróci w 2025 roku? Na to pytanie próbuje odpowiedzieć Ministerstwo Klimatu i Środowiska, które zapowiada wznowienie programu.
Folia rolnicza jest niezastąpiona w wielu obszarach rolnictwa. Umożliwia zabezpieczanie paszy w formie kiszonek, chroni plony przed nadmierną wilgocią oraz ułatwia transport i przechowywanie produktów. Niestety, po zakończeniu swojego cyklu użytkowego staje się odpadem trudnym do zagospodarowania.
Problematyczny jest zarówno jej rozmiar, jak i skład chemiczny. Folia rolnicza, podobnie jak inne tworzywa sztuczne, rozkłada się przez setki lat i może uwalniać szkodliwe substancje do środowiska, jeśli nie jest odpowiednio utylizowana. Dla rolników oznacza to dodatkowe koszty związane z przechowywaniem oraz transportem zużytej folii do odpowiednich punktów odbioru.
Dotychczasowe działania w zakresie recyklingu
W latach 2019–2022 rolnicy mieli możliwość skorzystania z programu wsparcia finansowego, który umożliwiał bezpłatne przekazanie folii rolniczych oraz innych odpadów, takich jak worki po nawozach, sznurki czy siatki do owijania bel. Program ten realizowany był przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) we współpracy z samorządami.
Dzięki dotacjom gminy mogły organizować zbiórki odpadów rolniczych, a następnie przekazywać je do wyspecjalizowanych zakładów recyklingowych. Środki finansowe pokrywały koszty transportu i przetwarzania, co znacznie odciążyło rolników, zarówno pod względem organizacyjnym, jak i ekonomicznym.
Przerwa w programie i rosnące wyzwania
Rok 2023 przyniósł przerwę w realizacji programu, co spotkało się z dużą krytyką ze strony środowisk rolniczych. W efekcie rolnicy zmuszeni byli radzić sobie z odpadami na własną rękę, co często wiązało się z dodatkowymi kosztami lub niewłaściwym składowaniem folii, prowadzącym do degradacji środowiska.
Jednym z głównych powodów wstrzymania programu była potrzeba przeanalizowania jego skuteczności oraz dostosowania zasad do nowych realiów. Problemem okazały się także ograniczone środki finansowe, które utrudniły kontynuację wsparcia na dotychczasowym poziomie.
Czy program powróci w 2025 roku?
Według zapowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska, istnieją plany wznowienia programu w 2025 roku. Nowa edycja miałaby obejmować nie tylko zbiórkę folii rolniczej, ale także edukację rolników w zakresie właściwego gospodarowania odpadami.
Priorytetem będzie poprawa infrastruktury recyklingowej oraz zwiększenie dostępności punktów odbioru odpadów rolniczych. W planach jest również uproszczenie procedur aplikacyjnych, aby zachęcić większą liczbę gmin do udziału w programie. Ważnym elementem ma być także współpraca z sektorem prywatnym, który może odegrać kluczową rolę w organizacji efektywnego systemu zbiórki i przetwarzania odpadów.
Rola rolników w ochronie środowiska
Wznowienie programu wsparcia to nie tylko korzyść dla rolników, ale także dla środowiska. Dzięki odpowiedniemu zagospodarowaniu folii rolniczej można znacząco ograniczyć emisję szkodliwych substancji do gleby i wód gruntowych oraz zmniejszyć ilość odpadów trafiających na nielegalne wysypiska.
Jednak skuteczność tych działań zależy w dużej mierze od zaangażowania samych rolników. Kluczowe jest budowanie świadomości ekologicznej oraz propagowanie dobrych praktyk w zakresie zarządzania odpadami. Rolnicy mogą również przyczynić się do rozwoju rynku recyklingu poprzez selektywne zbieranie folii oraz korzystanie z usług certyfikowanych punktów odbioru.
Problematyka zagospodarowania folii rolniczej to wyzwanie, które wymaga zaangażowania wszystkich stron – od rolników, przez samorządy, aż po administrację państwową. Wznowienie programu wsparcia w 2025 roku może przynieść realne korzyści zarówno dla sektora rolniczego, jak i środowiska.
Jednak aby program odniósł sukces, konieczne jest zapewnienie stabilnego finansowania oraz stworzenie przejrzystych zasad jego funkcjonowania. Współpraca z sektorem prywatnym oraz inwestycje w edukację i infrastrukturę recyklingową mogą znacząco przyczynić się do rozwiązania problemu.
Dla rolników, którzy codziennie mierzą się z wyzwaniami gospodarczymi i ekologicznymi, wznowienie programu to nie tylko szansa na odciążenie budżetów gospodarstw, ale także możliwość aktywnego uczestnictwa w budowaniu zrównoważonego systemu zarządzania odpadami. To krok w stronę nowoczesnego, odpowiedzialnego rolnictwa, które łączy efektywność produkcji z troską o środowisko.
